نکات حقوقی معامله خودرو با وکالت و سند رسمی

به علت معاملات پیاپی خودرو و به منظور فرار از پرداخت مالیات نقل و انتقالات، در خیلی از موارد فروش خودرو  وکالتی بوده و در نتیجه قرارداد فروش تنظیم نمی گردد؛ بلکه مالک پس از اخذ قیمت خودرو ، به خریدار وکالت بلاعزل می دهد که به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه و پس از طی مراحل قانونی، سند مالکیت را به نام خود قید نماید. خریدار نیز به همان دلایل که گفته شد، از انتقال قطعی خودرو به غیر امتناع و با استناد به وکالت خود اقدام به فروش خودرو مزبور می نماید. به طوری که در برخی مواقع دیده می شود خودرو چندین بار متوالی وکالتاً منتقل گردیده است. هر چند این روش امکان نقل و انتقال سریع و بدون تشریفات را به طرفین می دهد اما در برخی موارد به علت مثلا جعلی بودن وکالت یا عدم تطبیق با مشخصات خودرو و… مشکلاتی را برای خریدار به وجود آورده و امکان تنظیم سند قطعی به نام خریدار از بین می رود و همین امر موجب بروز اختلاف و طرح دعوی و… می گردد.

بنابراین توصیه می شود که از خرید خودرو به صورت وکالتی پرهیز و خودرو از مالک اصلی خریداری گردد.

تنظیم سند رسمی انتقال :

برای رسمیت بخشیدن به انتقال خودرو، بایستی تنظیم سند رسمی انتقال آن در یکی از دفاتر ثبت اسناد صورت گیرد. در این خصوص حتماً لازم نیست که قبل از انتقال رسمی خودرو قرارداد عادی خرید و فروش سابقا در یکی از بنگاه های فروش خودرو یا خارج از آن از سوی فروشنده و خریدار تنظیم شده باشد؛ بلکه فروشنده و خریدار، حتی بدون آنکه به بنگاه معاملات مراجعه نمایند نیز می توانند با توافق یکدیگر در یکی از دفترخانه های اسناد رسمی حاضر شوند و مبادرت به تنظیم سند انتقال نمایند. با وجود موارد ذکر شده، معمولا پس از تنظیم قرارداد عادی فروش در بنگاه معاملاتی خودرو، روز مشخصی جهت حضور طرفین در دفترخانه تعیین می شود تا طرفین در آن زمان در دفترخانه مورد نظر حاضر شوند و سند رسمی انتقال را تنظیم و امضاء نمایند.

در برخی از موارد، فروشنده به علت های مختلف از حضور در دفترخانه اسناد رسمی (جهت انتقال رسمی خودرو خود) امتناع می نماید. در چنین مواردی به منظور الزام فروشنده بر حضور در دفترخانه و تنظیم سند رسمی انتقال، (در صورتی که در قرارداد عادی زمان و دفترخانه جهت تنظیم سند مشخص شده باشد)، خریدار از دفترخانه مزبور گواهی عدم حضور فروشنده دریافت می نماید. در صورتی که زمان و مکان حضور در قرارداد عادی مشخص نشده باشد، خریدار می تواند از طریق اظهارنامه ای، زمان و دفترخانه معینی را مشخص و از فروشنده درخواست نماید که در زمان و مکان مقرر جهت تنظیم سند رسمی انتقال حضور یابد. در این مورد نیز در صورت عدم حضور فروشنده، خریدار گواهی عدم حضور فروشنده را از دفترخانه مزبور اخذ می نماید. پس از آن خریدار می تواند به دادگستری محل اقامت فروشنده یا دادگستری محل وقوع عقد مراجعه و دادخواستی مبنی بر الزام خوانده به تنظیم سند رسمی تنظیم کند و پس از ابطال تمبر هزینه دادرسی و ضمیمه نمودن دلایل و مدارک خود، آن را به دادگستری تقدیم نماید.

از طرفی دیگر این امکان وجود دارد که خریدار پس از تحویل گرفتن خودرو ، از پرداخت قیمت آن در موعد مقرر امتناع نماید که در این صورت با توجه به شرط فسخی که در اکثر قراردادها مشخص گردیده است، فروشنده نیز قرارداد فروش را فسخ و تقاضای استرداد خودرو را می نماید. در صورت امتناع خریدار از استرداد خودرو ، فروشنده می تواند علیه وی اقامه دعوی نماید. اما از آنجایی که انتقال خودرو از طریق سند عادی نیز امکان پذیر می باشد، بنابراین فروشنده به منظور اطمینان خاطر از این امر که تا زمان صدور حکم خریدار خودرو را به شخص دیگری منتقل نمی نماید، می تواند ضمن دادخواست فسخ و استرداد خودرو ، تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر عدم نقل و انتقال تقاضای توقیف خودرو مذکور را بنماید. دادگاه نیز پس از رسیدگی و احراز فوریت امر و دریافت خسارت احتمالی، دستور موقت مبنی بر منع نقل و انتقال یا توقیف خودرو مذکور را صادر می کند.

از سوی دیگر این امکان نیز وجود دارد که فروشنده از حق فسخ خود استفاده ننماید و به اعتبار قرارداد، الزام خریدار را به پرداخت باقی مانده قیمت پرداخت نشده خودرو تقاضا کند. او بدین منظور می تواند دادخواست مطالبه وجه باقی مانده را در دادگاه محل اقامت خریدار یا دادگاه محل وقوع قرارداد اقامه نماید.

چند توصیه مهم برای فروشنده:

اول: اگر خودرو خود را به صورت اقساطی می فروشید حتما از سابقه حساب بانکی و حساب و کتاب خریدار مطلع شوید؛

دوم: سعی کنید اگر چکی دریافت می کنید، شرطی بابت عدم پرداخت وجه چک قید کنید که اگر مثلا پاس نشد به ازای هر روز تاخیر در پرداخت باید مثلا ۵۰ هزار تومان خسارت پرداخت کند؛

سوم: برای عدم پرداخت چک در مهلت مقرر اختیار فسخ قرارداد با دریافت خسارت روزانه تعیین کنید.

چند توصیه مهم برای خریدار:

اول: از سالم بودن خودرو مطمئن شوید و بابت اینکه موتور و یا سیلندر خودرو خرابی نداشته به مکانیک مراجعه کنید و برای سالم بودن اطاق و نداشتن رنگ به صافکار و نقاش مراجعه کنید چون بعد از معامله کاری از شما بر نمی آید؛

دوم: از اینکه سند به نام فروشنده باشد مطمئن شوید چون اگر به نام شخص فروشنده نباشد، نمیتواند سند را به شما انتقال بدهد و باید مالک اصلی اقدام کند که شاید در شهر یا استان دیگری باشد و حتی در شرایطی غیر نافذ به شمار رفته یا فروش مال غیر تلقی گردد؛

سوم: حتما قیمت واقعی خودرو را از چند بنگاه بپرسید که بالاتر از قیمت واقعی به شما فروخته نشود؛

چهارم: اگر به صورت اقساط خرید می کنید، حتما شماره سریال چک و تاریخ پرداخت را قید کنید و چک ها را در موعد مقرر پرداخت کنید تا متحمل خسارت دیرکرد و فسخ نشوید؛

پنجم: حداقل ۲ روز برای فسخ قرارداد مهلت تعیین کنید که اگر کلاهی بر سرتان رفته بتوانید خودرو را پس بدهید.

منبع : ایران قانون